lundi 9 mai 2011

Edikasyon se baz chanyman


Nan tout sosyete ekilibre yo admèt edikasyon se baz chanyman. Paske tout sa ki genyen pou wè ak devlopman atache ak konesans. Lè yo pale de edikasyon, yo fè referans ak fòmasyon akademik, pwofesyonèl, inivèsitè, relijye familyal eksetera. Pou chanje yon peyi dirijan yo dwe panche sou kreye bon kad pou tout moun aprann. Nou pa vle tounen avoka enposib. Vizyon nou se pa kanpe anfas pyès moun pou kontrekare yo men edike pèp la pou konen ki chemen pou yo pran pou ouvri je yo. Entansyon nouvo prezidan, fòk nou di li nou apiye li nan inisyativ sa, se pèmèt ke tout ti moun ayisyen depi primè jouk katriyèm genyen aksè ak lekòl. Si nou ape pati sou pwen sa nou ta dwe poze prezidan an yon kesyon; Ki jan lekòl li konte fè pou 5 an manda li a? Lè nou konen lekòl pa vle di aprann li ak ekri sèlman. Depi plizyè jenerasyon nou ape fè fas ak yon karans pwofesè. Nou pap egzajere men se reyalite peyi nou nou dwe touche li si tout bon vre nou konte amelyore bagay yo. Pa sou kantite, men sou fòmasyon yo ape remèt ak ti moun nou yo. Eske sa pa ta dwe yon priyorite pou chèf leta a? Nou espere ke sa antre nan kalandriye li. Nou genyen yon istwa ki an nou fè li tounen pito yon kesyon ki defini ase pou jenerasyon ki ape monte a? Yo di: Istwa se chenn ki mare yon jenerasyon avèk yon lòt. Si nou ape fè yon gade TAHITI, nou ape rann nou kont ke tout moun de jenerasyon an jenerasyon kenbe menm kilti an malgre pwoblèm modènizasyon an. Nan fason moun abiye, aksan yo pou nou pa site ke sa yo reflete anpil epòk ki pase. Ki bò moun sa yo aprann de pase yo. Ak laverite, sa dwe koumanse depi nan fanmi yo pou yo aprann timoun yo konnen orijin yo, men tou lekòl jwe yon wòl empòtan nan pwopagasyon edikasyon sosyo-kiltirèl ak politik yon pèp. Nan nouvo plan chèf leta a èske sa antre kòm taktik pou avansman sosyete ayisyen? An nou ankò swete gouvènman sa panse ak kouman li pwale abòde kesyon lekòl nan peyi ayiti a. 
       Ayiti se yon san mele. Ansyen endyen menm lè yo aprann nou moun sa yo pat dire lontan ape debakman kolon yo sou tè a men kanmenm nou ape jwenn kèk moun ki pote ras sa a nan san yo, espanyòl, fransè, anglè, dominiken, ameriken vini mete sou twoup minista a ki ape repwodwi sou sòl nou yo, ka nou tout pa di mwen nou pa okouran relasyon sòlda yo ak medam ayisyen yo bay yon sosyete miltip di donk yon peyi ak tandans etnik ak mantalite divès. La, ki sa ki defini vrè pèsonalite yon Ayisyen. Sou ki kritè yon moun kapab kanpe pou di: <>? Edikasyon sivik mezanmi! Nan sa nou aprann lekòl istwa peyi nou an rezime an kèlke chapit sèlman. Apre Francois Duvalier Search Amazon.com for Francois Duvalier  ki lès ki pare pou ansenye timoun nou yo  ki sa ki te pase apre peyòd sa? Bon. Si li pa enpòtan pou yo konnen kite li konsa men yon jou kou jodi a nou ape wè rezilta de neglijans responsab edikasyon yo ki pate pran anmen devwa pou simaye tout koze ki te pase nan sosyete a.
      Apre 2 syèk depi Dominiken fini libere Sen Domeng anba men nou, jouk jodi a yo kenbe tandans lan. Nenpòt timoun 5 an ou mande li sa yon Ayisyen reprezante, san ezite li pare pou detaye fil anegwi istwa peyi li devan reyalite Ayisyen pou li. Nou panche sou kad sa? Ou pa bay sa ou pa genyen. Pou fòme lòt moun ou dwe dabò se yon moun ki genyen fòmasyon.  Lekòl nomal ayisyen an pare ase pou reponn ak egzijans nesesite sosyete ayisyen an? Nou pa doute mezanmi ke dirijan nou yo genyen bon volonte pou yo fè peyi a mache, men se dwa ak devwa nou pou nou enkyè sou kouman demen Ayiti ape ye. Li kapab yon plan global sa Prezidan peyi a anonse a, men anpil nan sa ki te pase deja te genyen menm diskou sa yo. Yo pase yo pa fè anyen oubyen rezilta travay yo rezime ak ti sa yo te pwomèt yo. Pwoblèm sosyete Ayisyen an pou nou pa di sèlman lidè nou yo se lefè ke yo panse piti. Nan yon pwochenn edisyon nou ape montre sou ki sa nou baze pou nou di sa. Yon lòt pwen ki parèt minim men poutan ki sanse pi enpòtan se kesyon lajan. Prezidan Marthelly montre nou li trè entelijan lè li montre nou peyi a pa kapab sèlman depann de kominote entènasyonal la sou kesyon lajan nan pwopozisyon pou retire kèk santim sou apèl entènasyonal yo. Sa se yon jès ki montre dirijan nou yo pa sèlman genyen volonte men tou ape panse sou kouman yo kapab jwenn yon debouche pou retire Ayiti nan kriz li ye la jo di a. Men, Konbyen tan sa ape dire? Konbyen lajan yo konte rantre pou rive konplete esansyèl de sa yo genyen bezwen? Ki plan B yo genyen si sa pa mashe?
      Nou espere mezanmi nou ape entelijan ase pou aprann poze kesyon sou sa ki konsène nou. Pè ou pa fòk limyè fèt sou sa ki genyen pou wè ak avansman peyi Ayiti yo. Tankou Krouhaman di nan fen liv li a " ki moun ki touye John F. Kenedy " Se pa limyè a pou nou pè men pito fè nwa nou pa konnen sous li an pou nou evite.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire

Pa bliye kite mesay ou pou di kouman ou panse.