Ayiti+Sen Domeng = Repiblik 2020?

Sijè sa tèlman long li ape pran plizyè edisyon pou mwen fini eksplike li.

      Jis kan 1690 lil sa te fè yon sèl. Te genyen plizyè tribi men separasyon tè a an 2 pwale pran nesans an 1697 ak trete Riswick la lè lespay pwale konsanti pou bay lafrans pati lès lil la apre tantativ Wa Carles II pou konsève mòn tijo ke flibistye fransè yo te konstwi sou non lopital men san siksè. Dessalines apre liberasyon, endepandans ak kreyasyon nasyon Ayisyen an te genyen nan vizyon li pou refè lil la fè yon sèl men rèv sa pa reyalize akòz asasina li an 1806 2 zan apre Ayiti te vini yon nasyon. Petion tou te genyen menm vizyon an. Jean Pierre Boyer 9 fevriye 1822 sou menas lafrans ki anonse tounen ak sistèm esklavay la anvayi Repiblik ayiti espanyòl ki te pwoklame endepandans yo nan men peyi Espay 30 novanm 1821 aktywèl Repiblik Dominiken. Pandan 22 an rejim Boyer a depi apre peryòd kolinyal la inifye tout zile a. Malerezman eksplwa sa pa kenbe pou rezon move jesyon.

      27 jiyè 1915 pèp Ayisyen rantre nan klèb Fransè ak anbasad Dominiken rache  Jeneral Charles Oscar Ettinne epi mete tèt Jean Vilbrun Guillaume Sam sou yon pikèt epi pwonmennen ak li nan tout lari pòtoprens apre li te fini fè masakre 167 prizonye nan Penitansye nasyonal pami yo Prezidan Oreste Zamor pou koz politik. Nan demen 28 jiyè menm ane a Prezidan ameriken an Woodrow Wilson òdone twoup li yo ki te kochte nan Bizoton abò bato Washigton (Marin ayisyen) anvayi Ayiti. Nan peryòd la yo te deja sou teritwa Dominiken an. Yon lòt fwa lil la fè yon sèl. Byen ke yo te genyen 2 gouvènman diferan men se te ameriken ki te ape dirije. Pou tout tan okipasyon ameriken an dire sou 2 teritwa yo montre atitid selon aksyon yo vizyon yo pou inifye lil la sa vle di bay li yon sèl gouvènans. Pou ki rezon kounye a si nou ape rantre nan fon sijè a nou ape poze? a ki fen? Ki benefis ak kontrent sa kapab genyen sou 2 antite sa yo lè nou konnen yo chak genyen yon kilti ki pwòp ak yo. Ape genyen yon ekilib sosyo-kiltirèl ak ekonimik? 2 lang kreyòl/espanyòl ak mantalite diferan. Ki lès ki ape enfliysanse sou lòt?

      Tout erè nou fè genyen yon konsekans. Apre tout kouch sosyal fini mete ansanm yo voye Aristid ale an 2004 rantre nan tèt leta ayisyen an yon rejim nou kapab di li ki soti dirèkteman etazini. Pandan moman sa anpil akò siyen. Ayiti pa egsiste an kò se youn nan mesay ki te fè pale de li sou sit CIA a. Premye jiyè 2009 Ayiti ape tounen yon teritwa Ameriken selon akò ki siyen nan palman ameriken an 3 novanm 2006 yon pwopozisyon Hillary Clinton ki te senatè nan epòk sa selon bilten ki te ape kouri sou nèt la kreye anpil panik ak diskisyon kay Ayisyen yo. An diplomasi ak politik genyen bagay ki pa kapab pale. Jiyè 2009 pase deja. Gouvènman monte gouvènman desann. Pa genyen transparans nan ki sa ki ape fèt nan kesyon sa. Kòm peyi a malad jouk nan zo petèt se yon koz ki fè nou pa kapab rann nou kont si genyen pwogrè ki ape fèt ou di mwens yo jwenn kontrent nan reyalizasyon gwo pwojè sa. Nou pa konnen paske Mesye Préval jwe yon jwèt bèbè pyès moun pa konnen ki sa li regle ak blan an nan koze sa. Yon nouvo monte ak ekip marthelly a dwe swa kontinite ou byen blokay pwogram  sa. Nan nenpòt sikonstans Ayisyen bezwen enfòme sou eta nasyon an.

      Nan yon avanse nan jounal Listin Diario potansyèl kandida pou pòs Vis-Prezidan peyi sen Domeng lan Danilo Medina fè, yon deklarasyon pou pwemye fwa depi mwen ape swiv 2 sosyete sa yo ki atire atansyon mwen e ki bay mwen a panse. Li di plan li se pou kreye yon lib echany ant Ayiti ak sen Domeng nan plis transparans kote yo pape sèlman pwodywi manje men pou kosomasyon 25.000.000 moun ki vle di kantite abitan 2 nasyon yo. Tout bagay genyen valè yo. Li kapab parèt piti pou ou men ak la verite nan politik pa genyen ti deklarasyon. sitou pou yon moun ki si avize.

      Lòt bagay li di ki enteresan se: Ayisyen pa fè Dominiken konfyans. Yo dwe koumnase pa kreye yon klima la pè pou atire plis amitye ant 2 antite yo.

      Ayisyen li lè pou nou kale je nou. san nou pa rann nou kont bagay yo ape chanje. nan yon lòt edisyon mwen va di nou ki sa yo pare pou yo fè selon yon sous byen fòme.